Blog 88: Tweede politionele actie, vier batterijen met 16 kanonnen op pad in de buurt van Cheribon, schieten in de leegte? Kerst (tweede helft december 1948)

June 28, 2019 Hilma Bruinsma 1 comment
Janke Venema

Soldaat te velde, niks geen soesah

Even vertellen. Vervolg van blog 87.

We vertrokken om 7.00 uur uit Soebang. Via Bandoeng naar Madjalengka gereden, ongeveer 160 km ver. Het ligt 50 km ten zuidwesten van Cheribon. Het was een zware rit tot Bandoeng, de trekkers kropen tegen de berghelling op. Daarna ging het makkelijker langs prachtige wegen. Van hieruit gaan we met vier batterijen met 16 kanonnen verschillende punten beschieten. Hoelang we hier blijven is nog niet bekend, vermoedelijk een dag of tien.

De ligging in deze oude kruidkazerne is goed. Stenen huizen en eigen bedden. De watervoorziening is vrij hopeloos, vooral het mandiwater, het watertorentje kan het zo snel niet aanvoeren. Bedje gespreid, het nodige uitgepakt, eten.

Stelde niet veel voor, drie keer per dag brood is niks. We gingen met een stel naar een Chinees restaurant dat ook niet berekend was op zoveel mensen. Het zat vol militairen. Anderhalf uur wachten op mijn bami goreng met een spiegeleitje maar het smaakte dubbel zo lekker. Daarna terug en meteen onder de klamboe, heerlijk gemaft.

K. en ik liggen samen op een kamertje, tafel, stoelen, kast tida ada. We hebben geen licht maar daar ben ik mee bezig. Zit nu op m’n bed met een schaakbord als schrijfplank. Om mij heen een stilleven van mijn rommel. Soldaat te velde, niks geen soesah, alles zo makkelijk mogelijk.

Weer om 7.00 uur eruit. Heb een liter water kunnen vinden om de slaap uit mijn ogen te wassen, kop en voorpoten even afspoelen. Paar sneetjes brood en appel. Daarna niets. Geloof niet dat we vandaag nog gaan schieten.

We hebben de stukken een goede beurt gegeven, ze staan weer schietklaar. De chauffeurs zijn nog druk bezig met hun wagens.

Na het eten zwemmen, een prachtgelegenheid om mijzelf een poetsbeurt te geven. We hebben een baboe voor de was, een djongos voor vier kamers met negen onderofficieren. Vanochtend een loslopende gevangene in de kraag gepikt om de beestenboel in en om het huis op te ruimen. Zo dat is het eerste nieuws.

Ik probeer vandaag nog deze brief weg te krijgen zodat je niet te lang hoeft te wachten.

Beslissen over schilderszaak in Holwerd

Ik heb nog geen antwoord gekregen over de zaak in Holwerd. Ik weet niet wat voor maatregelen je genomen hebt. Ik zit er steeds over te piekeren hoe te handelen. Ik weet hoe jij er dagenlang over gepiekerd hebt meiske en hoe jij je alles hebt voorgesteld. Nu in deze omstandigheden is het voor mij dubbel moeilijk om een beslissing te nemen. Het lijkt mij het beste Nan om er niet op in te gaan omdat het risico te groot is. We weten niet hoeveel maanden jij je met een knecht zou moeten behelpen. Jank ik laat het aan jou over.

Als mensen die het kunnen weten denken dat het best zal gaan, ook met geldmiddelen en materialen, doe het dan schat als je het aandurft.

Zo niet wees dan niet teleurgesteld en wacht rustig mijn thuiskomst af om dan samen opnieuw te beginnen. Eerst eten. Ik hoop later op de avond nog wat te schrijven. Ik ben gelukkig en heb goede moed. Daag lievelingen.

Het licht is zeer slecht. Is alles goed thuis?

Nachtschieten bij volle maan, daveren in de roerloze stilte

Het loopt hier anders dan we hadden verwacht. We gaan eerder terug. Het schijnt dat we hier in een nogal leeg gebied staan te knallen waar de overste geen pee voor voelt.

We hebben in een bergmeertje bij Madja gezwommen. Ik had m’n tasje mee dus meteen mandiën, scheren, straatje poetsen. We knapten ervan op. Ds. was ook mee en hij vermaakte zich kostelijk, het enige wat hij te doen heeft want we zijn voor zondag alweer weg.

Stukken klaargemaakt voor het eerste vuur. Zitten prutsen om de kijker en richtmiddelen te verlichten want het werd nachtschieten. Primitief maar het werkte. Om 3.00 uur moesten we klaar staan en zoals altijd waren we 1,5 uur eerder al klaar. We stonden ongeveer 3 km buiten Madjadenka langs de hoofdweg naar Cheribon in stelling. De overste was ook aanwezig, zelfs de dominee was van de partij.

Het was een prachtige nacht, volle maan, het mooie landschap lag roerloos te slapen tot het eerste salvo van vier kanonnen alles deed daveren.  Voor onze kanonnen lag op 3 km afstand een bergkam waar wij overheen schoten.

Van 3.00 – 6.00 uur onafgebroken op verschillende kampongs geschoten.

We konden geen uitwerking zien. De verste kampong lag op 12 km afstand, de dichtstbijzijnde op 3,5 km. Ik heb het op m’n slofjes gedaan en heb mijn collega wachtmeester M. laten schieten.

Genoten van de prachtige nacht, schieten op lege kampongs?

Ik heb genoten van de prachtige nacht en mij niet gerealiseerd hoe het aan de andere kant van de bergkam was waar wij de doffe knallen van de springende granaten hoorden. Ik had het gevoel dat we op lege kampongs schoten. Ons schieten was weer foutloos wat ’s nachts niet meevalt.

Om K. hebben we weer gelachen, hij meldde weer kleine haperingen waar reparaties voor nodig waren, een beetje zenuwachtig.

De artillerie ligt hier met 4 batterijen, 16 kanonnen die twee dagen onafgebroken schieten. De ene batterij lost de ander af. Toen wij binnenkwamen begon I-6 RVA te schieten, daarna 6 RVA, die lossen wij om 6.00 uur weer af.

Wel hebben we allemaal verschillende stellingen en doelen.

Om 6.30 uur de stukken poetsen ze zagen er weer lekker uit hoor.

Maar heet water, benzine, olie en vele handen maken licht werk. Gelukkig was er water om onszelf mee te poetsen. Maffen tot 16.00 uur. Het eten stond nog klaar, koud maar ik had een honger.

Lieveling dat was het weer.  M’n spullen klaarleggen voor morgenochtend, het laatste vuur. Spullen pakken en zaterdagochtend weer terug.

Voel even heel stevig mijn armen om je heen. Straks weer normale brieven hoor.

Geen schilderszaak in Holwerd, brieven, pakje, foto

Nanni, een alles zeggende zoen. Drie brieven en je pakje. Jank wat is je foto prachtig! Kun je voelen hoe blij en gelukkig ik ermee ben? Jou even echt in mijn armen!

Ik raak er niet op uitgekeken, dat binne myn skotten!

Eerlijk mijn mening snoes? Ja je ogen staan een beetje eigenaardig, ik weet niet precies hoe maar wat hindert dat voor mij, mijn schatten zijn zoooooooooo lief!

Ze zijn hier een beetje jaloers en als mannen jaloers zijn dan weet je het wel.

Alles is goed overgekomen. Ik ben mooi uit de brand met je pakje shag. De taaitaai was lekker, ieder een stukje.

De schilderszaak in Holwerd viel vader tegen en hij durfde onder deze omstandigheden de zaak niet aanvaarden. Jij schreef er ook over.

Je had het er moeilijk mee. Kijk me aan, zou ik dat niet weten?

Ik weet hoe zwaar je het gehad hebt de laatste tijd, hoe al je illusies over onze toekomst in Holwerd tegen de grond geslagen zijn, hoeveel er nu weer van mijn schat gevergd wordt. Meiske, mijn dappere vrouw, toch goede moed houden, samen bidden, samen sterk tot een heerlijk weerzien op gods tijd!!

De eerste mislukking maar toch houden we goede moed en de kop ervoor.

Wanneer ik terug ben in Kasomálang antwoord ik je.

Even over vandaag. Om 5.00 uur op, kop en voorpoten wassen, eten en met de hele colonne er weer op uit. Net buiten Madjalenka kwamen we weer in stelling. De doelen waren weer kampongs in bergachtig terrein. Het schieten stelde niet veel voor. 40 Granaten per kanon. Het gepruts van zo nu en dan een paar schoten lossen duurde tot 13.00 uur. Toen zette de overste er radicaal een punt achter en vertelde er meteen bij dat we morgenochtend alweer teruggaan. Volgens hem is het waanzin om hier langer rond te hangen en granaten te verschieten in een leeg gebied.

Na het eten de stukken schoongemaakt en verder klaar gemaakt voor de afreis. De grote opzet is dan praktisch gezien op niets uitgelopen. Toch was het een aangename afwisseling ondanks dat we ons moesten behelpen. Het wordt donker snoes, ik kan het bijna niet meer zien.

Vanavond is er een soldatencabaret, volgens de luit een overwinningsfeest met limo en een piano. Als het me niet bevalt kruip ik gauw onder de klamboe. Nu de zaken er hier zo voorstaan ben ik blij dat we weer ophoepelen. Morgenavond hoop ik verder te schrijven.

Meiske ik heb je zo oegriselijk leaf. Daag Jank, Wim en ukkepuk ook een heerlijke knuffel. Goede moed Nan!

Terug in Kasomálang

Vanochtend halsoverkop weg. We waren niet gewekt dus haast je rep je om op tijd klaar te zijn. Binnen een half uur wassen, eten, pakken en inladen. Klaar voor de start. Makkelijk zo’n verhuizing hè?

Heb genoten van de tocht hoewel we meer pech hadden dan op de heenweg.

Meerdere wagens kregen pech, eentje moest gesleept worden. Mijn wagen hield het best, wij waren het eerste binnen.

In Bandoeng hebben we nog heel lang op de achterblijvers gewacht. Zo nu en dan kwam er weer een wagen bij die in de tussentijd door de monteur gefikst was.

Gemakkelijk is de radioverbinding van de kop tot de staat van de colonne. Er rijden radiowagens voor en achter. Valt er een wagen uit dan meldt de achterste het aan de voorste zodat de colonnecommandant altijd weet wat er aan de hand is.

Zit weer in m’n eigen stoel achter m’n eigen bureautje. Met vlak voor me mijn schatten. Ben nu weer blij terug te zijn. Toch willen wij het allemaal nog wel eens doen.  De nieuwe mensen uit Soebang die voor ons in de plaats hier kwamen blijven voorlopig. Alle posten hebben versterking gekregen voor eventuele gebeurtenissen in de decembermaand. De toestand in ons gebied is volkomen rustig. Wel houden we rekening met van alles maar verwachten niets.

I-6 RVA in de laagvlakte staat er minder gunstig voor. Daar hebben ze last van sabotage aan de telefoonlijnen, wegversperringen, net zoals vorig jaar. Toch maakt het gehele gebied van 6 RVA een gunstige uitzondering ten opzichte van omringende gebieden zoals Poerwakarta, Krawang en Tjikampeh. Natuurlijk zal de Repoeblik proberen de boel in de war te schoppen maar ze zullen weinig succes hebben omdat wij erop voorbereid zijn.

K. gaat morgen naar Boekanagara, boft hij even. B. is naar Tjikaramas en ik blijf voorlopig hier met Htje, M. en een groentje van Soebang, wachtmeester H, lijkt een geschikte vent. Htj zwaait hier de scepter, vind ik heel goed. Ik ben van plan de komende dagen weinig uit te voeren. Niet omdat ik moe ben, zomaar.

Verder is hier niets bijzonders. Ik hoop dat je mijn brieven voor de kerst hebt, dat ik weer terug ben hier, voor jou een hele geruststelling.

Kerst hier vieren is moeilijk

Voor de kerstdagen zijn er weinig plannen, alle posten blijven op hun plaats, iedere post moet er zelf iets van maken. Ik zal proberen een goede gezamenlijke maaltijd te houden met een kerstboom erbij. Sterke drank wordt er gelukkig niet verstrekt. Wel is er een som geld beschikbaar voor sportartikelen. Het liefst ging ik gewoon door snoes. Kerstfeest vieren is heel moeilijk voor ons vrouwke.

Ben naar Soebang geweest om kerstversiering te halen maar heb niets losgekregen. Het is een hele toer om kaarsen te vinden. Bomen en groen is hier in overvloed.

Kokki heeft al 15 kippen voor de maaltijd. Ik weet niet hoe ik een kerstavond voor elkaar moet krijgen en heb er ook weinig puf in.

Maken wij later ook een kerstboom voor onze kinderen Nan? Dan zingen we samen en vertel jij kerstverhalen schat. Heerlijk moet dat zijn!!

Hier is kerstfeest zo moeilijk, vooral een kerstfeest met Christus. Zal blij zijn wanneer deze maand voorbij is. Bij andere feestjes hoef ik geen rekening te houden met het geloofskwesties maar nu wel. Kerst vieren met kerkelijke en niet kerkelijke mensen valt niet mee. De eerste groep wil nog wel iets meer dan een kerstboom, lekker eten en drinken en een borreltje na.

Was het Newinpakketje op tijd? Ik heb het zelf niet gezien, we konden het zo bestellen en betalen. Je wilde zo graag een kleinigheid van mij en het kwam goed uit. Was het een verzilverde asbak, een broche en een hangertje? Hoop dat je het mooi vindt.

Bericht over de tweede politionele actie, regelrecht op Djogja gericht?

Vanochtend is iedereen aangetreden voor appèl. De kapitein maakte bekend dat ons leger opnieuw de Repoeblik aanpakt. De enige goede oplossing. Geve god dat dit het laatste bedrijf is in de Indiëkwestie.

Bijzonderheden zijn nog niet bekend, ook niet waar onze troepen de demarcatielijnen zijn overgetrokken.

Wij hebben voorlopig niets anders te doen dan ons eigen gebied rustig te houden. Wat niet veel moeilijkheden op zal leveren. Voor de bevolking is de avondklok ingesteld, voor zes uur moet iedereen binnen zijn. Verder moet alles rustig zijn gang gaan. Er is ook niets te merken in de kampong.

We popelen om de eerste berichten van het front te horen.

Of de actie regelrecht op Djogja gericht is weten we niet.

Pest in dat wij hier blijven

Hier is het nieuws kalm opgenomen. De nieuwelingen nemen het ook gemoedelijk op. Onze eigen mensen zijn er blij mee en hebben de pest in omdat ze hier moeten blijven zitten.

Ik geloof niet dat 6-RVA bij deze actie nodig is. Wel is het mogelijk dat we weer een vliegende batterij vormen zoals vorige week voor ondersteuning in bezet, oftewel Nederlands gebied.

Of deze actie invloed heeft op onze aflossing is nog niet bekend snoes. Het ligt voor de hand dat er eerst zekerheid moet zijn dat de EM gemist kan worden. De EM heeft veel aan gevechtskracht ingeboet maar wij zijn de oudste en meest ervaren troepen in Indië die niet zo een twee drie worden losgelaten.

We moeten nog even rustig afwachten hoe alles loopt. Wij geven de eerste klappen en die zijn nog altijd een daalder waard.

Ik ben blij dat er eindelijk een einde is gekomen aan de onzekerheid. Er is een kans dat nu voor heel Indië rust en vrede werkelijkheid wordt.

Waarschijnlijk heeft het buitenland ingestemd met de actie ook in verband met de opmars van de communisten in China. Brits Indië (Singapore, Malakka), Nederlands-Indië, de Amerikaanse bezetting van Japan en de Filipijnen zullen een hechte afsluiting moeten vormen tegen Rusland die momenteel China onder de voet loopt.

Lieveling, ik heb goede moed. Laten we bidden dat er gauw vrede komt voor dit land en volk.

Waarschuwing verschroeide aarde wordt zwaar bestraft

Nog geen nieuws op de radio. Hetzelfde bericht wordt regelmatig uitgezonden. Een waarschuwing aan de Repoeblik en de bevolking dat de verschroeide aarde politiek zwaar bestraft wordt omdat vernieling van fabrieken, wegen, bruggen, spoorlijnen enz. uiteindelijk alleen de bevolking treft.

Berichten dat onze regering de actie goed aanpakt en zich niks van buitenlandse bemoeienis aantrekt. Rusland en haar satellieten zullen een grote mond opzetten maar dat laat ons Siberisch. Ik heb het idee schat dat de actie snel verloopt. Verschillende vooraanstaande personen uit Djogja zijn al naar India uitgeweken. De rest zal wanneer ze zich overgeven hoffelijk en naar hun rang behandeld worden, altijd heer.

Dag lievelingen.

Goed nieuws, Djogja bezet, binnen 24 uur de ruggengraat van Soekarno gebroken

Goed nieuws, wat jij allang weet maar ik moet het je even vertellen. Vanmiddag om 15.00 uur is Djogja door onze troepen bezet!!!

Er ging een gejuich op in de cantine toen we het nieuws om 19.30 uur hoorden.

De ruggengraat van Soekarno, die er tussenuit geknepen is naar India, is binnen 24 uur gebroken. De val van Djogja zal een grote morele uitwerking hebben in onze oude gebieden. De kans dat rondzwervende bendes verwarring stichten is met 50% verminderd omdat ze hun ruggensteun kwijt zijn.

Je begrijpt dat dit bericht de stemming hier verhoogd heeft!

Vertraging post

Het kan wel zijn dat de post vertraging krijgt zoals we eerder ervoeren. Onze postvliegtuigen maken tussenlandingen in landen waaronder India die het met de Nederlands maatregelen oneens zijn. Ze kunnen het landen verbieden en vliegtuigen vasthouden.

Maak je niet ongerust schat. Heb je een goede dag gehad? Ik denk het niet omdat je nog niet wist dat ik terug ben. Of was je vol goede moed door de berichten op de radio?

Oe, zou er nu toch een eind aan komen? Komt alles nu toch weer goed? Het lijkt er wel op schat. Nu is er weer uitzicht snoes, ook voor ons. Eindelijk is de onzekerheid weg. We weten nog weinig maar dat kan snel veranderen. Laten we samen bidden, voor alles, voor ons.

Djogja vrijwel onbeschadigd, de heren hadden geen tijd om te vernielen?

Nieuwste bericht is dat Djogja vrijwel onbeschadigd in onze handen is gevallen. De heren hadden zeker weinig tijd om alles te vernielen.

Ook een herhaling van de toespraak van Generaal Dürst Britt uit Holland. De man zou niets liever doen dan met z’n oude troepen EM meehelpen om de zaak hier op pootjes te zetten.

Sleuteldiploma

Ik kreeg een oproep voor het examen sleuteldiploma, dat is niet best want ik ben pas op de helft van de stof. Toch ga ik het proberen, ga nu al mijn resterende tijd besteden aan mijn lessen. Ik laat me morgen om zes uur wekken.

In de schildersbladen gelezen. Er is niet veel nieuws op het schildergebied. Maar wat me wel opvalt is dat er veel werkkrachten gevraagd worden en er worden veel schilderszaken aangeboden. Dat lijkt dus niet slecht.

Er duikt een kleine patrouille de kampong in om te controleren. Iedereen houdt zich stipt aan de avondklok.

Een innige koes, koes myn leave lytse hummels even hiel stiif.

Ik ben gelukkig Jank!

Soekarno geïnterneerd, tot nu toe bij ons zes gesneuvelden en acht gewonden

Twee moedige brieven van jou. Lekker jouw rokertjes maar denk erom, niet meer dan vier sigaretten per brief. Ik kreeg een brief met de aantekening erop te zwaar, retour afzender. Een of andere postbeambte heeft z’n hand over z’n hart gestreken en heeft de brief toch doorgezonden. Toch fijn zo’n beetje smokkelen Nan.

Het laatste nieuws. Soekarno schijnt toch gebleven te zijn en is geïnterneerd met nog een stelletje hoge Pieten.

Onze totale verlieslijst is tot nu toe zes gesneuvelden en acht gewonden, wat heel gering is.

Het vliegveld van Djogja was in een uur tijd gezuiverd en vrijgemaakt van explosieve versperringen zodat de luchtlandingstroepen vrijwel meteen konden landen.

Soekarno’s paleis: kopschot, de rest vloog tegen de muur

De strijd om Soekarno’s paleis duurde maar heel kort. Zes mannen van zijn lijfwacht probeerden er met een luxewagen in volle vaart tussenuit te knijpen maar de chauffeur kreeg een kopschot en de rest vloog te pletter tegen een muur.

TNI vluchtte alle kanten op, aardig staaltje met parachutist

De studio van radio Djogja is onbeschadigd aangetroffen. Het eerste vliegtuig dat op het bezette vliegveld landde vervoerde een complete radiozendinstallatie die vandaag de hele dag uitzond op dezelfde golflengte als van TNI-radio. Het is een verrassende stunt geworden.

De TNI vluchtte alle kanten op. Veel wapens en ander oorlogstuig is buit gemaakt. Hoe het met de opmars van het landleger gaat weet ik niet. Er zijn verschillende plaatsnamen genoemd maar ik heb geen haast om het na te gaan. Nog even een aardig staaltje. Een van de parachutisten bleef aan de staart van het vliegtuig bengelen. Het lukte hem om zich los te werken. Maar in plaats van op het vliegveld kwam hij midden in Djogja behouden aan de grond. Het was een geluksvogel want een uur later meldde hij zich weer bij zijn eigen commandant. Het gaat heel goed.

Veiligheidsraad

De Veiligheidsraad is ook in actie maar de vergadering is uitgesteld. Goed zo. Voordat erna lang confereren ons weer een stopzetting opgedragen wordt hopen we klaar te zijn met de officiële actie.

Het buitenland begint zich ermee te bemoeien maar onze regering houdt eindelijk eens voet bij stuk. Laat ze maar wat kibbelen in de UN en de Veiligheidsraad.

Mannen rollen als aardappelen over de weg

Er is vannacht een grote patrouille op pad geweest. Alles rustig. De wagen kapseisde en de mannen rolden als aardappelen over de weg. Twee jongens zijn met een lichte hersenschudding in Soebang opgenomen.

Hele dag hard gewerkt om de beide kanonnen schoon te maken. Had geen andere hulp dan een stelletje gevangenen. Het was een vuil karwei maar ze glimmen weer net zoals mijn broek. Het is me een raadsel hoe de oude boe die met koud water en zeep weer schoon krijgt. Ik zag eruit als een monteur die de hele dag onder z’n vehikel gelegen heeft.

Ben jij ook opgemonterd door de actie of namen je zorgen toe?

Hebben de laatste gebeurtenissen je opgemonterd zoals bij mij en allemaal hier? Of is je zorg om mij nog groter geworden Kanne? Hoe was jouw reactie op de plotselinge actie? Ik weet het, ik weet wat er in je omging schat, wat je eerste gedachte was. Even mijn armen stijf om je heen.

Jij bent aardig op de hoogte van de toestand hier maar toch kun je het niet zien zoals ik alles beleef. Dit is voor ons een grote verlichting geworden. De toestand in z’n geheel is veel verbeterd.

Opmars schiet op, ‘s nachts patrouille rijden

Weinig nieuws. De opmars duurt voort en schijnt goed op te schieten. Weer om zes uur eruit, viel werkelijk niet mee. Tot 7.30 uur taal en kennis van eigen land gedaan. De rest van de dag aan de pantserwagen gewerkt. Tijdens onze actie hebben de chauffeurs de kar geverfd op de nummers en EM schilden en andere kentekenen na. Alles staat er weer netjes op.

Om de drie nachten moeten we met de pantserwagen patrouille rijden in het hele gebied van II-6 RV, dus D en C-batterij en de staf doen mee.

Eigenlijk was de actie de eerste dag al klaar, de Repoeblik bestaat niet meer na de val van Djogja

Goed nieuws op de radio. De landgroepen hebben al verbinding met de luchtlandingstroepen in Djogja. Van alle kanten rukken onze troepen snel op. Ook doordat er geringe tegenstand is.

De tussentijd voornaamste punten zijn bezet waarmee de officiële actie afgelopen is.

Eigenlijk was de actie de eerste dag al klaar omdat het kernpunt werd bezet en de hoogste heren van de Repoeblik geïnterneerd werden. De Repoeblik bestaat niet meer na de val van Djogja. We doen anders niets dan troepen verplaatsen in eigen gebied, het is maar hoe je het bekijkt.

Grootste schreeuwers zijn alleen op eigen welzijn belust

Internationaal wordt er natuurlijk anders over ons succes gedacht. Men kan de zon niet in het water zien schijnen. Geen enkel land heeft medelijden met de ex-Repoeblik, noch met Nederland. De grootste schreeuwers zijn alleen op hun eigen welzijn belust en kunnen het niet hebben dat Nederland rust en orde en straks vrijheid brengt op een gezondere basis. De mogelijkheden voor hen om van Indonesië te profiteren gaan immers verloren.

Marchallhulp stopzetten om ons te stoppen? Trots op snelle stunt

De Veiligheidsraad komt nu in actie. Alle pogingen zullen gedaan worden om onze goede bedoelingen, zelf er weer bovenop komen en Indië er weer bovenop helpen brengen, te dwarsbomen.

Er wordt zelfs gewerkt om de Marchallhulp stop te zetten, wij kunnen er wel een tijdje zonder hoor, om te bewerkstelligen dat Nederland de actie stopzet en zelfs terugtrekt achter de derde lijn.

Wij houden deze keer de kop ervoor.

Werd ons een stopzetting opgedrongen, OK, we zetten prompt de actie stop, die al gefikst is.

Jank, wie had dat kunnen denken, bijna zonder slag of stoot? Wij zijn geen Zieg Heil schreeuwers maar reken maar dat we trots zijn op deze snelle stunt. Er is geen sprake van dat wij ons door buitenlandse bemoeienis weer terug laten sturen.

TNI is eigenlijk geen leger, moet me sterk vergissen wil het nu niet in orde komen

Hoe het nu verslagen TNI-leger straks zal reageren, moeten we nog afwachten. Eigenlijk is het geen leger. Hatta, de premier kende de sterkte van zijn eigen leger niet. Het zijn verschillende groepen met verschillende ideeën die het helemaal niet met elkaar konden vinden zoals de afgelopen tijd wel bleek.

De uiteengejaagde groepen zullen misschien nog een tijdlang weerstand bieden.

Maar ze raken nu nog meer uitgeput omdat de ruggensteun weg is. Er komen geen orders meer, er is geen verbinding, geen aanvoer van wapens en munitie. Natuurlijk wordt de actie na een wapenstilstand voortgezet. Maar dan als zuiveringsacties om rust en orde te handhaven.

Moet me al heel sterk vergissen schat dat het nu niet in orde komt.

Even naar de berichten geluisterd. Het kan niet beter Nan. We kunnen nog geen overzicht krijgen maar het bezetten van de voornaamste steden in de wijlen Repoeblik bewijst dat de actie heel vlot verloopt. Radio Fort de Kock, Sumatra, is al een paar dagen uit de lucht en ook bezet.

Verlieslijst was groter geweest

De totale verlieslijst tot nu toe is acht gesneuvelden en 14 gewonden. Inderdaad acht te veel maar goddank ook niet meer.

Stel je voor dat we de stap van de Federale regering met de Repoeblik op 1 januari hadden afgewacht, zie blog 86 .

Onze eigen verliezen waren dan vrij zeker hoger geweest en hoeveel burgers waren er dan vermoord.

Denk niet dat alles zo gemakkelijk gaat als nu, er zullen nog meer van onze jongens vallen. Het na zuiveren kan maanden duren maar ik geloof niet schat dat de EM daar al die tijd voor nodig is. Er is nog niets zeker over onze demobilisatie maar ik heb goede hoop dat deze actie geen vertraging geeft.

Ben ik te optimistisch Nan?

Het is inderdaad nu moeilijk in te schatten. Wanneer dit jaar voorbij is, over dik een week hebben we misschien al beter overzicht van het geheel.

Oe schattebout ik moet je even stevig in mijn armen, zo stevig dat je geen lucht meer krijgt. Even bij jullie, jij hebt mij laten zien dat onze schatten met al hun moeilijkheden, heerlijke schatten, echte kinderen zijn die memmi helpen.

Ik hou op, ga slapen, proberen samen te bidden voor alles, onze jongens, dit land, kerstfeest, voor alles van ons. Nacht lievelingen.

Twee kanonnen op pad, stille nacht

H. en M. gaan vannacht met twee kanonnen op pad. Morgenochtend moet er ergens geschoten worden. Waar weten we niet maar ze komen morgenmiddag al terug. Vermoedelijk in de laagvlakte bij I-6 RVA of bij Poerwakarta, ook een rotbuurt.

Stille nacht, vrede op aarde!!! Kerstfeest!!! Wat lijkt alles ongerijmd hè vrouwke?

Laten we samen de aloude kerstliederen zingen. We kunnen nu zo moeilijk kerst vieren Nan. Laten we danken dat we toch nog kerst mogen vieren. We moeten kerst vieren want Christus is ook voor ons geboren al kunnen wij het niet voelen. Laten we onszelf even vergeten en even alles aan dat kindeke geven. Toch kerstfeest, ook voor ons.

Weet eigenlijk niet wat ik schrijven moet, soms heb ik dat. Wat een raar begin hè?

De maandrantsoenen zijn gekomen, 300 sigaretten, twee flessen vuurwater en als extra voor de kerstdagen wat snoep, chocoladerepen en pepermunt.

De kerstpakketten zijn er ook maar die bewaar ik tot de kerst.

Heb een kerstboom gekregen, een mooie hoor. In het hokje van de foerier vond ik nog wat kerstversiering en ik kreeg wat kaarsen. Dat komt dus wel weer goed schat. Ik probeer het wel weer wat gezellig te maken.

Kokki is al druk bezig. Voor de gezamenlijke maaltijd moeten er weer spullen uit de kampong komen, net als de vorige keer.

De vrije hand om bendes aan te pakken, 400 granaten verschoten

De kanonniers kwamen om 16.00 uur weer terug. Ze hadden behoorlijk vuur afgegeven op de kampongs buiten ons gebied. Tegelijkertijd veegde de infanterie de boel schoon. Er werd nooit gebruik gemaakt van de artillerie maar bij deze nieuwe actie hebben wij ook de vrije hand en worden de bendes goed aangepakt.

Voor ons eigen gebied hebben wij de kanonnen niet nodig. Voor andere gebieden die nu de kans grijpen om hun vuiligheid op te ruimen is het wel aardig. Er zijn zo’n 400 granaten verschoten.

Vandaag nog geen nieuws gehoord. Alle vitale punten wegen, spoorlijnen, grote steden zijn onder onze controle. De hoofdweg naar Djogja is geheel vrij. Dus kunnen we per automateriaal en troepen verplaatsen. De uiterste westhoek van Java, het Bantamese is nu ook aangepakt. Dat gebied is vrij onbelangrijk door de woestheid maar het Bantamese volkje is lastig.

Rustig afwachten Nanneke en moed houden. Ja liefste, toch komt er een einde aan. We mogen hopen op een heerlijk weerzien.

Kerstdag 1948, Bandoeng in kerststemming, tussendoor patrouille

Daar ben ik eindelijk weer, 2e kerstdag. Even een stevige omhelzing en koes ús lytse skotten even. Eindelijk even tijd voor mezelf, ik ga fijn met jou praten.

Heb jij echte kerstdagen gehad lieveling? Ik tot nu toe niet. Toch is alles goed gegaan en hebben ze allemaal een rustige en gezellige avond gehad. Gelukkig poppie de laatste kerstdagen hier. Ben onwennig, even een lange zoen.

Heb nog kaarsen en versiering en boodschappen in Bandoeng gehaald. Een geweldige drukte, de stad was in kerststemming. We waren pas laat terug en niemand was begonnen met versieren, alles was nog hetzelfde. Overleg met de kapitein hoe we kerst zouden vieren. H. knikte ja en amen en daar is het ook bij gebleven.

Toen naar bed want ik moest ’s nachts patrouille rijden. Die paar uurtjes niet geslapen. Het liep allemaal tegen, toen we weg wilden rijden stond de pantserwagen met een lekke band. Band verwisselen en een reserveband mee. Het was pikdonker en het regende pijpenstelen. Gelukkig verder geen pech met de wagen. We hebben 150 km afgejakkerd over goede en slechte wegen. Het was overal rustig. Om zes uur weer binnen. Nog een kerel opgepikt die te vroeg op pad was. Zijn papieren klopten, na zessen mocht hij weer verder pikollen met z’n koopwaar.

Ik werd pas om 10.00 uur wakker en was te laat voor de kerkdienst in Soebang. Het was wel goed dat ik niet ging want om 12.00 was het koffie en uitreiken van de kerstpakketten. De kerstboom stond nog in de garage en het groen dat ik bij de mandoer had besteld was nergens te bekennen. H. bleef op z’n donder liggen. Het zijn geen dienstzaken die er te regelen zijn en dan voelt hij er niets voor behalve wanneer alles klaar staat.

Met inlands personeel en een stel jongens de cantine toch gezellig gekregen. De boom werd prachtig. Toosje maakte slingers van zilverpapier. De jongens spijkerden overal dennentakken vast. Saja stond te wiebelen op een trap om de kaarsen in de boom te plaatsen. Het geheel bestrooid met handenvol talkpoeder met een geurtje. Werd zelf nog witter dan de boom, het spul was zo licht, het kwam overal terecht.

Kokki had cake gebakken. De kapitein hield een toespraakje dat niet het kerstfeest raakte maar wel aardig was.

De stemming kwam erin. Het kerstpakket was fijn Nan. Ik had een zakboekje, kalender, blikje wafels, goeie sigaretten, roggebrood, kaas, potlood, pepermunt en nog iets zoetigs. De afzender is Off. en onderoff. en leerlingen SROS Kazerne Ermelo. Zal vandaag nog een seintje teruggeven.

’s Middags nog een paar uurtjes geslapen want ik tolde.

Kerstdiner, er mocht geen knaap dronken worden

De eetzaal in orde brengen voor 50 eters. Tafels, stoelen, borden uit de kampong. Tafels versierd met groene takjes, bloemen en kaarsen. Om 19.00 uur was ik klaar. De eetzaal zag er keurig uit schat. Het was werkelijk een prachtig gezicht toen alle lampen uitgingen.

Kokki had z’n best weer gedaan, ons kerstdiner smaakte lekker. Soep, rijst, kip allerlei bijgerechten zoals groenten, vlees en gloeiend pittige sambals. Er werd bier bij de rijst geschonken. Na afloop met elkaar snel de tafels en banken buiten gezet en gezellige zitjes gemaakt. De kapitein had van tevoren gewaarschuwd dat er wel een borrel geschonken werd maar dat er geen knaap dronken mocht worden. Dat is ook niet gebeurd.

Er werd gezellig gepraat. De kok had nog koekjes en taart gemaakt voor bij de koffie. Het was een goede avond maar ik was blij dat het afgelopen was.

Ik heb mijn best gedaan en ik heb er een tevreden gevoel over. In mijn hart ben ik niet tevreden omdat het een feest zonder Christus was. Niet dat ik daar behoefte aan had maar thuis is het is allemaal zo anders.

Vanavond is er een kerkdienst en heilig avondmaal in Djalantjajak. Ik weet eigenlijk niet of ik ga Nan. Ik zie er tegenop maar ik weet ook van tevoren al dat ik er geen vrede mee heb wanneer ik thuisblijf. Bidden kan ik de laatste dagen niet en mag ik dan wel aanzitten aan ’s Heren tafel? Wat denk jij Jank? Ik weet dat je hiervoor gebeden hebt. Gister geen post, hoop zo op vanavond. Even naar je foto kijken, kon ik je maar even alles vertellen.

Het is weer goed schat.

Alles weer op laten ruimen. Een patrouille weggebracht. Er moet ergens in een sawa een partij wapens begraven zijn. Daarna een stel Soerahs weggebracht die in een kampong een kumpalan (vergadering) hebben. Net een taxidienst schat.

Madiun nu ook bezet

Zopas het nieuws gehoord op de radio, niks bijzonders over de actie.

Madiun waar de communistische actie uitbrak is nu ook bezet. Zie blog 83 onder kopje Burgeroorlog in de Repoeblik en wij kijken toe. Dat was de laatste grote hindernis. De actie is nu praktisch afgelopen. Nu is het de vraag hoe we alles zo spoedig mogelijk rustig krijgen. We hebben er grote gebieden bij gekregen die we met hetzelfde aantal mensen moeten bezetten. Alle posten worden dus uitgedund en over het geheel verspreid. Ik geloof niet dat 6-RVA mensen moet leveren.

Het buitenland doet vrij vervelend maar daar trekken wij ons niks van aan.

Er wordt ook nog iets anders gedaan dan alleen oorlog voeren

Er worden al levensmiddelen en geneesmiddelen naar de Repoeblik gevoerd om de ergste nood te leningen. Op Sumatra moet het vreselijk zijn.

Vanmiddag een oproep aan al het verplegend personeel om zich te melden voor het verlenen van eerste hulp. Alles wat maar gemist kan worden gaat naar midden Java. Er wordt dus ook nog iets anders gedaan dan alleen oorlogvoeren. Het gaat goed liefste!

Nan, ik ga nu de geleende spullen weer terugbrengen.

Ik heb goede moed schat maar ik verlang zo naar jou en onze kinderen. Ons geduld wordt erg op de proef gesteld maar laten we samen toch sterk zijn en goede moed houden.

2e Kerstdagavond

O lieveling, kreeg net je heerlijke brief, de foto met jullie alle drie, prachtige pakjes schat, schitterend!! Dat verwonderde snuitje van Ukki. Pim voelt zich helemaal niet zo groot bij dat vreemde gedoe en het ventje voelt zich veilig bij mem. Heerlijke pientere kopjes. Je hebt me weer gelukkig gemaakt. Het heerlijkste voor mij was dat jij goede moed had en alles kon toevertrouwen aan god. Het was je zondagsbrief snoes, actie!

Hoe kon je anders denken dan dat ook wij mee waren. Je bent erg geschrokken en ik weet schat dat je het even heel moeilijk hebt gehad maar daarna was alles goed. Mijn vrouw dacht niet meer aan zichzelf maar bad voor mij en ons allemaal.

Ja ik was veel liever meegegaan dan het gemier van alledag hier, jij begreep dat ook. Toch is het zo ook goed nu alles zo vlot gegaan is.

Even in de cantine kijken, het wordt mij er iets te rumoerig. De kurk blijft de rest van de avond op de fles.

Ik was toch naar de kerk gegaan, een fijne preek en ik heb mee aangezeten. Het was goed. We baden voor thuis en voor allen hier. Deze dag was goed, vooral ook omdat ik alles van jou mocht lezen.

Fijn dat de radio je zo goed op de hoogte houdt. Alles wat hier gebeurt weet jij dezelfde dag.

Het grote nieuws waar wij nu op wachten is wanneer gaan wij naar huis!! Je voelde zelf aan dat het langer gaat duren dan februari.

Eigenaardig schat, zaterdag kon je het nergens vinden en zondag, toen het actie was kreeg je weer nieuwe kracht. Ik geloof dat ondanks de angst het bericht over de actie ook voor jou een opluchting was Nanni. Het doet ons goed eindelijk te weten waar we aan toe zijn en nu het tot nu toe zo vlot verloopt, geeft het ons nieuwe hoop. Soms kunnen onze brieven ook niet meer helpen Jank maar goddank krijgen wij steeds weer nieuwe kracht.

Na de dienst de dominee met de pantserwagen naar Soebang gebracht. Van de overste mag hij niet meer alleen met de chauffeur in z’n jeep rondstuiven.

Hier geen verandering, alles rustig

Liefste Jank, Pim en Betteke, altijd hetzelfde hè, uit de grond van mijn hart.

Geen nieuws. De Veiligheidsraad neemt eerst de Palestijnse kwestie bij de kop. De na zuiveringsacties hier worden voortgezet, ook in oude gebieden.

Hier geen verandering, alles rustig. De hele dag met m’n lessen bezig geweest, ik krijg er een punthoofd van en ben zo staf als de pee. Is dit allemaal achter de rug dan nooit weer! Ik ben nog lang niet klaar en maak geen schijn van kans bij de examens, enfin, ik heb er wat van opgestoken.

Ik ben nu bezig met inhoudsberekeningen van kegels, pyramides en prisma’s, brrrr!! ‘k Zit erbij te snoepen, echte dolfijnrepen.

Heb heerlijk ouderwets gegeten, witbrood, roggebrood met kaas op elkaar, heerlijk!

Er kwam een telefoontje dat ons examen is uitgesteld. Meteen m’n boeken dichtgeklapt. Ik ga wel door hoor maar ik werd er tureluurs van.

Ben zo blij dat mijn brief aan jou en je moeder heeft geholpen. Zie blog 86 onder kopje Ruzie met moeder. Natuurlijk komen er nog meer strubbelingen maar moeder weet nu dat ik alles weet en te weten kom en ze weet hoe ik er over denk.

Heb Ds. vd Berg teruggeschreven hoor. Hij schreef hoe het kerstfeest hier moest zijn. Een hele preek. Ik heb hem teruggeschreven hoe het was. Twee grote contrasten.

Ik bezit nog lang niet de vrede die alle verstand te boven gaat.

De lijst wordt snel langer, 41 gesneuvelden, bendes moeten vechten of overgeven

Weinig nieuws. Het belangrijkste nieuws is dat er 41 jongens gesneuveld zijn en er 99 gewond zijn. De lijst wordt snel langer. Nog heel weinig maar die 41 komen nooit meer terug.

De oorzaak is dat bijna alle TNI troepen tijdens de opmars gevlucht zijn. Die worden nu opgespoord en praktisch gedwongen tot vechten of overgeven.

Dit gaat nog een paar maanden duren. Er is al veel aan wapens en munitie buit gemaakt.

Ook is een wapenfabriek in beslag genomen waar primitieve schietijzers gemaakt werden. Er wordt nog steeds oorlogsmateriaal door de bevolking ingeleverd.

Zo snel mogelijk verkiezingen

Ik geloof dat het de bedoeling is om zo snel mogelijk verkiezingen te houden voor een eigen bestuur. De besprekingen in de Veiligheidsraad deren ons niet. De Bantamse bevolking die in Batavia niet aan de slag kwam trekt op eigen initiatief weer terug, ook een heel goed teken.

Zoals het er nu naar uitziet gaan we snel de goede kant op.

Gister werd hier gemompeld dat wij naar het Bantamse gingen maar volgens de kapitein blijft de D-batterij op zijn plaats. Wel is het mogelijk dat ons gebied groter wordt maar onder deze omstandigheden kan dat best. Tjitjambe zullen we er ook wel weer bij krijgen, net zoals in het begin. Of I-6 in de laagvlakte op zijn plaats blijft is nog niet bekend.

Vier van onze jachtvliegtuigen zijn verloren gegaan. Eentje is door luchtdoelgeschut neergehaald, het werd door 30 Japanners bediend. Waar dat was weet ik niet.

Het normale leven herstelt zich, bezet gebied twee keer zo groot als Nederland

Het normale leven herstelt zich weer en er wordt hard gewerkt om het leven van de bevolking weer op peil te brengen. Het totale gebied van Java dat nu is bezet is ongeveer twee keer zo groot als Nederland. Daar komt dus heel wat bij kijken.

Net weer nieuws geluisterd. De actie is voltooid en onze troepen zijn met succes aan het na zuiveren. De Nederlandse oproep aan personeel van posterijen, spoorwegen en andere instanties in de ex-Repoeblik werkt, het merendeel heeft zich aangemeld en het werk hervat. Er is overal nog grote chaos maar het wordt goed aangepakt.

De Veiligheidsraad is doordrongen van Nederlands duidelijke standpunten en doet kalm aan. Geven zij orders van Staakt het vuren dan moeten zij ook zorgen dat de TNI-bendes daarvan op de hoogte gebracht worden. Dat valt niet mee want radio Djogja is uit de lucht en er zijn geen verbindingen meer met de verspreide TNI troepen.

Logisch is, schieten zij dan schieten wij terug. Daar helpt geen lieve ziel van Cornelis commandant van goede diensten aan.

Nog een aardig karweitje om de TNI aan het verstand te brengen dat ze niet meer op de blanda’s mogen schieten.

ALLES

Ik weet je niets meer te vertellen. Het is net alsof ik jouw raad en hulp niet nodig heb. Zo voelen wij het beiden vaak aan. Toch weten wij beiden net zo goed beter. Maar jij kunt in mijn brieven niet voelen hoe hard ik jou nodig heb Jank je moet het even weten. Jij bent ALLES voor mij. Iedere dag, ieder uur heb ik jou nodig, ik kan je niet, nooit missen Ik weet schat, god moet mij het hoogste zijn maar dat is (nog) niet zo. Dit hier duurt zo allemachtig lang. Ik lucht mijn hart bij je, jij begrijpt het, ik barst bijna van alles.

Nog geen post. Ik denk dat de KLM vertraging heeft. Een innige zoen.

Samen bidden dat hij ons leidt niet op onze weg maar op de zijne. Goede nacht en goede moed.

Wij gaan een maand lang schieten

Vanavond bericht dat wij er tussenuit trekken. Onze batterij gaat in z’n geheel een maand schieten. Voor ons allemaal goed schat.

Ben meteen naar Pagaden gereden (I-6 RVA) met vier vrachtwagens, munitie halen. ’t Ging vlot. Het is nu bijna 24.30 uur, de meeste kerels liggen in bed.

Tjonge wat een rotzooi hier. Alles haast je rep je met pakken, auto’s en kanonnen klaarmaken enz. Er blijven hier maar een paar jongens achter, de rest wordt aangevuld met 41-RVA mensen.

Straks om 5.00 uur eruit. Wagens laden. De keuken moet ook mee, om 8.00 uur weg. We komen ergens in de buurt van Cheribon te zitten om de infanterie te ondersteunen die daar grote schoonmaak gaan houden.

Onze brieven zullen wel een paar dagen vertraging hebben Nan. Schattebout, je niet meteen ongerust laten maken hoor.

Ik neem alleen het hoogstnoodzakelijke mee, de rest stop ik in mijn kastje en dat blijft hier op de kamer staan.

Ik ga nu slapen. Samen sterk en goede moed Jank. Tot D.V. héérlijk weerzien. Nacht skotten fan my.

Kuningan

In innige en fjoerige tút leave fan dyn man en túten foar ús leave bern.

Zo poppie, na een lange reis zitten we dan in Kuningan zo’n 15 km van het beroemde en de laatste tijd beruchte Linggadjati en 25 km ten zuiden van Cheribon.

Ziet er hier niet gek uit Nan, we liggen in burger huizen met meubels.

Vanochtend startten we met 15 wagens, naar Soebang, alles ging goed. We kwamen langs ons oude gebied Samanoekan en Eretan Wetan (Elburg) (blog 55 tot en met 58, typisch laagvlakte, vuile smeerboel. Een stop om de wagens en kanonnen te controleren. Ik stond met mijn schietijzer voor een Chinese toko. De goedgeklede, welgedane orang China stond vanuit zijn winkeltje de boel gade te slaan. Vlak voor zijn huis een gore vieze greppel (slokan). In het groene water blubberden eenden. Het was zo vuil dat ik zin had om de vetzak met z’n witte jasje op z’n rug een keer door z’n rotzooi te rollen.

Verder oneindige sawa’s, net beplant, uren achter elkaar reden we door de rijstschuur van Java, prachtig.

Vuiler in de laagvlakte

Af en toe zagen we de zee toen we Cheribon naderden. Een haven met drukke handel. Het is alweer aardig opgeknapt. Eigenaardig dat alle steden, grote en kleine kampongs in de laagvlakte veel vuiler zijn dan in de bergstreken.

Bij Indramajoe reden we over een brug waar we alleen de leuningen van zagen, het brugdek, de pijlers, niets te zien, alles stond onder krachtig snelstromend water. Een complete overstroming, jammer dat ik mijn kiekkastje niet bij de hand had. Het water spoot bij de voorruiten op.

Na Cheribon ging het weer omhoog, de hoofdweg is hier prima. Eerder hebben we heel wat stof geslikt hoor.

Het begon te regenen op z’n Indisch, de weg stond blank. Soms alsof we in een boot zaten in plaats van een wagen. De natuur werd weer woester, verwaarloosde sawa’s, spookse afgebrande kampongs (door de bendes), het is me het buurtje wel. Ltn. M. was even de weg kwijt zodat de hele colonne op Linggadjati terecht kwam.

Aardig plaatsje waar de Repoeblik zoveel goede beloftes gedaan heeft die nooit zijn waargemaakt. Daar in de stromende regen keren. Alles ging best totdat M. de bocht te kort nam en de trekhaak van een kanon brak. Na veel gesleep met een trekhaak het stuk toch nog mee gekregen.

We kwamen om 18.00 uur aan. Veel jongens hadden koppijn. Ik niet.

We hebben zelfs electrisch licht. We verwachten in een kampong terecht te komen en zie mij hier nu zitten schat in pyjama op een prachtig bankstel zoals ik het thuis nooit gezien heb. Maar nu kruip ik onder de klamboe hoor! Alles fan dyn Kai, nacht lievelingen!

1 Comment on “Blog 88: Tweede politionele actie, vier batterijen met 16 kanonnen op pad in de buurt van Cheribon, schieten in de leegte? Kerst (tweede helft december 1948)

  1. Zoo, een super post! Ik kwam hier simpelweg langs een kijkje te nemen, maar me dag is een stuk positiever nu :D. Eerder had ik zulke ideeenof overwegingen, maar uw schrijven overtuigt mij nu meer hierover.. Natuurlijk een paar puntjes waar ik evt. commentaar op kan hebben, Maar dat is niet zo belangrijk, dus dat terzijde.. Ga zo door!!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *