Ik noem het de burgerlijke stand, velen hebben al een kruisje, wij zijn bijna oerang tani mee -Patrouilles, gevangenen, doden, routine, kamp opknappen, dagelijkse zaken, het immense contrast tussen strijd en leven. Steeds denk ik dat er een evenwicht ontstaat, hoe barbaars ook. Dat ik blijf lezen, alles lees maar minder veel weer hoef te geven, herhaling op herhaling is niet nodig. Sprongen naar een nieuwe fase. Maar dan stuit ik steeds weer op het verglijden, weer een nuance verschil in hoe het leven beleefd wordt. Het lukt me niet om grote delen over te slaan. Als ik stukken oversla lijkt het alsof het leven schoksgewijs voortgaat. Dat is niet zo. De foto van de gevangenen van de D-batterij had ik eerder geplaatst en komt in twee fotoalbums voor, het rode en het album met de aquarel. In dit laatste album staat er een bijschrift bij de foto. Nu, met de tussenliggende tijd, komt die tekst in een heel ander perspectief. Van mild schertsend naar rauw dodelijk. (more…)

Waar zijn de brieven van november en december 1947? Extra velletje in postblad, voorbestemming of niet, maakt niet uit het dendert toch wel door

De brieven van november en december ’47 missen, behalve een enkele kerstbrief. Of Klaas rechtstreeks van het rustige Elburg naar de nieuwe stek bij Paboearan gaat of via zijn laatste standplaats in Soekamelang is onduidelijk. De abrupte overgang in de brieven stemt overeen met de omslag van het ‘vredige’ Elburg naar het extreme Paboearan.

Vanaf Paboearan schrijft hij verplicht op luchtpostbrief vellen. Kleinschrift, heeft hij geoefend om meer tekst kwijt te kunnen. Hij sluit er een dubbelzijdig beschreven luchtpostvelletje in, wat niet mag. Maar anders is er wel erg weinig ruimte.

– Het extra vel papier dat ik steeds mee stuur snij ik zelf op maat van RVA-papier. Gelukkig heb ik er nog geen moeilijkheden mee gehad want we mogen alleen het enkele luchtpostvel gebruiken. –

 

(more…)